نشست تخصصی مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان با حضور اصحاب رسانه و تعدادی از کارشناسان متخصص حوزه شهرسازی و معماری و فعالان اجتماعی با محوریت بافت تاریخی شهر لار، صبح روز سه شنبه، ۲۵ شهریور، در سالن اجتماعات اداره کل راه و شهرسازی لارستان برگزار شد.

 

لار جزو ۱۶۸ شهر تاریخی کشور است

 

در ابتدای این نشست، سلمان مهرابی اظهار کرد: شهر لار جزو ۱۶۸ شهر تاریخی است که در برنامه سوم توسعه مصوب شده است.

وی افزود: از نظر مکانی، بافت تاریخی لار در مرکز شهر واقع است، البته گرایش آن به سمت شمال شرق بیشتر است و از ابتدا قلب تپنده و مرکز تجاری لار بوده است.

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان خاطرنشان کرد: زلزله سال ۱۳۳۹ باعث شد که این بافت خراب شود و زمان زیادی طول کشید تا دوباره ساخته شود و رونق پیدا کند.

مهرابی تصریح کرد: این بافت از سه نظر سرآمد بوده، از جمله اینکه قطب مذهبی، دارای موقعیت تجاری و ترانزیتی و قطب فرهنگی و اجتماعی منطقه بوده است.

وی اظهار کرد: یکی از پتانسیل های بافت تاریخی لار این است که عناصر ارزشمند فراوانی از آن باقی مانده است که از جمله آن ها می توان به اماکن مذهبی، آب انبارها، حمام های عمومی و برخی از بناها همچون «بازار قیصریه»، «کاروانسرا» و «قلعه اژدها پیکر» اشاره کرد.

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان خاطرنشان کرد: در حال حاضر، بخش هایی از بافت قدیمی لار هنوز نقش خود را حفظ کرده است و ساختار عمده آن کارکرد تجاری و بازرگانی دارد.

 

بافت قدیم لار شامل ۱۱ محله است

 

سلمان مهرابی تصریح کرد: بافت قدیم لار شامل ۱۱ محله است که از نظر مساحت و موقعیت، تفاوت هایی با یکدیگر دارند و بیشترین مساحت را محلاتی همچون «محله نو» و «آردفروشان» دارند (۱۹ هکتار) و کمترین آن هم «پشتو» است (۲.۲ هکتار).

وی افزود: اسامی‌ای که برای این محلات انتخاب شده، بیشتر به دلیل وجود یک بنا یا یک اتفاق اقتصادی و فرهنگی است.

 

بسیاری از بناهای بافت تاریخی لار، غیرقابل سکونت و غیرقابل نگهداری است

 

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان اظهار کرد: با بررسی هایی که در طرح تفصیلی انجام شد، متوجه شدیم که چالش های مختلفی در بحث بافت تاریخی لار داریم که از جمله آن ها تداوم تاریخی است.

مهرابی افزود: در برهه‌های مختلف، اتفاقاتی در شهر لار افتاده است که شاید این گسست تاریخی را به وجود آورده است، به عنوان نمونه با تحقیقاتی که انجام داده ایم متوجه شده ایم که حتی در لایه زیرین همین بافتی که الآن موجود است، بناهای تاریخی و کانال‌های آبی ای وجود داشته است که متاسفانه از سال ۱۳۳۹ تا الآن مورد تعرض واقع شده اند.

وی خاطرنشان کرد: بسیاری از بناهای بافت تاریخی لار، غیرقابل سکونت و غیرقابل نگهداری است و خیابان کشی هایی که در آنجا رخ داده، اولویت را به اتومبیل داده است.

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان افزود: درصد قابل توجهی از جمعیت اصیلی که در آنجا بودند، از آن منطقه خارج شده اند و باعث شده جمعیت جدیدی با ملیت دیگری در آنجا ساکن شوند.

 

ارتباط خاصی بین بافت قدیم لار و شهر جدید به وجود نیامده است

 

سلمان مهرابی تصریح کرد: ارتباط خاصی بین بافت قدیم لار و شهر جدید به وجود نیامده است؛ در واقع، اتصال به وجود آمده بین این دو بخش، اتصال ضعیفی است و خیلی روی آن کار نشده است.

وی افزود: الآن، قطبیت مذهبی لار، بیشتر در بافت تاریخی است و فعالیت های مذهبی آنجا در مراسم مختلف و به ویژه دهه اول محرم و عاشورا بسیار زیاد است.

 

در بافت تاریخی نتوانسته ایم خدمات شهری را در بخش بهداشت، ورزش و فضای سبز تامین کنیم

 

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان در مورد خدمات شهری در بافت تاریخی گفت: متاسفانه، در بافت تاریخی نتوانسته ایم خدمات شهری را در بخش بهداشت، ورزش و فضای سبز تامین کنیم و بیشتر سرانه هایی که در آنجا وجود دارد در سطح مسکونی، تجاری و معابر خلاصه می شود؛ در واقع، بیشتر سرانه هایی که لازمه هر حیات شهری است، ممکن است در یک محله وجود نداشته باشد.

 

بازآفرینی شهری چیست؟

 

مهرابی در مورد بازآفرینی شهری اظهار کرد: بازآفرینی شهری یعنی اینکه بتوانیم در همه زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کیفیت زندگی را در محلات هدف مان بالا ببریم.

وی افزود: برای اجرا کردن آن نیز در سطوح مختلف (ستاد کشوری، ستاد استانی و ستاد شهرستانی) یک سری اعضا را معرفی کرده اند که باید پیگیر این موضوعات شوند، برای هر کدام هم تکالیفی مشخص کرده اند (نحوه هزینه کرد، نحوه سهم و ... )

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان خاطرنشان کرد: تقریبا ۳۰ عضو در ستاد بازآفرینی در سطح استان داریم که متناظر با آن باید در سطح شهرستان نیز این اعضا را در ستاد بازآفرینی دعوت کنیم و به عنوان عضو ثابت حضور داشته باشند؛ البته، به صورت موردی هم می توانیم اعضای دیگری را دعوت کنیم.

 

نقش دولت، شهرداری ها و نهادهای خصوصی در بخش بازآفرینی

 

سلمان مهرابی در مورد چالشی که در بخش بازآفرینی وجود دارد گفت: همیشه انتظار می رود دولت، اعتبارات تمام پروژه ای که قرار است اجرا شود را تامین کند.

وی افزود: اگر قرار است پروژه ای در بافت تاریخی اجرا شود، شهرداری ها باید حداقل ۳۰ درصد برای پروژه تعریف شده اعتبار بگذارند، کل دستگاه های عضو که با دولت ارتباط دارند (بخش دولتی) نیز ۳۰ درصد از آن پروژه را تامین می کنند و ۴۰ درصد باقی مانده باید توسط ذی‌نفع ها (بخش خصوصی، بانک و سرمایه گذار) به اتمام برسد.

 

نحوه اجرای برنامه بازآفرینی در شهر لار

 

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان در مورد نحوه اجرای برنامه بازآفرینی در شهر لار گفت: در موضوع ماده چهار، اگر کسانی مدرک و تجربه مرتبطی داشته باشند می توانند مدرک شان را به ما معرفی کند تا ما آن ها را راهنمایی کنیم که بتوانند برنامه شان را تحت عنوان «سَمَن» و «انجمن مردم نهاد» ثبت کنند و کارهای اجرایی و پژوهشی ای را که ما تحت عنوان ستاد بازآفرینی انجام می دهیم به آن ها ارجاع دهیم تا آن ها بتوانند برای ما انجام دهند و این فرصت خوبی است که متاسفانه هنوز در منطقه جنوب فارس کسی از این قابلیت استفاده نکرده است (در سه بخش گرایش توسعه گری، تسهیل گری و کارگزاری).

مهرابی تصریح کرد: از سال ۹۶ که عملا شروع برنامه های بازآفرینی در لار بود، حدود ۸ پروژه عمده داشته ایم که در سطح شهر لار در حال اتفاق افتادن است که از جمله مهم ترین آن، اجرای کف سازی اطراف «بازار قیصریه» و «بهسازی محله پشتو» بوده است.

وی افزود: از سال ۹۶ تا الآن توانسته ایم نزدیک به دو میلیارد و صد میلیون تومان اعتبار جذب کنیم و عمده اعتبارات ما در سال ۹۷ و ۹۸ بوده است.

 

ادارات همکاری کنند

 

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان تاکید کرد: سهم ادارات حتما باید مشخص باشد و آن ها نیز کمک کنند؛ در این مدت، علی رغم مکاتبات مکرر با ادارات مبنی بر اینکه سهم تان را مشخص کنید اما این اتفاق نیفتاده است و فقط دو یا سه اداره تا حدودی در این زمینه همکاری داشته اند.

 

چالش اساسی‌ای که در بازآفرینی بافت های تاریخی لار داشتیم این بود که طرح مصوبی موجود نبود

 

سلمان مهرابی تصریح کرد: چالش اساسی ای که در بازآفرینی بافت های تاریخی لار داشتیم این بود که طرح مصوبی موجود نبود و در ابتدای امر که وارد شدیم با این تصور بود که پرسیده بودیم و گفته بودند برای تمام مواردی که در بحث بازآفرینی باید روی آن وقت گذاشته شود و هزینه صرف شود، طرح وجود دارد؛ اما وقتی مراحل اولیه قرارداد را قطعی کردیم متوجه شدیم که این طرح عملا وجود خارجی ندارد و طرح های غیرمصوبی است که به تصویب هم نرسیده است و در این زمنیه به مشکل اساسی برخوردیم و هنوز هم برای جزء به جزء مواردی که اجرا می کنیم مجبوریم که طرح را خودمان در همین اداره تهیه کنیم و به اداره میراث فرهنگی ببریم، از آن ها تاییدیه بگیریم و برگردانیم؛ اما، در واقع، رسم و شیوه کار این گونه نبوده است.

وی خاطرنشان کرد: اگر کاری انجام می دهیم قطعا تمام مراحل قانونی آن طی و مصوب شده و توسط میراث فرهنگی مُهر شده است و ما بر آن اساس اجرا می کنیم.

پروژه دیواره "خیابان فاطمی"

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان در مورد طرح دیواره خیابان فاطمی گفت: پروژه اصلی‌ای که در حال اجراست، دیواره «خیابان فاطمی» است که مشکلات فراوانی داشت و شهرداری از سال ۹۲، ۹۳ پیگیر ماجرا بود ولی نتوانستند طرح را به تصویب میراث فرهنگی برسانند که ما این کار را در یکی دو سال اخیر شروع کرده ایم و خوشبختانه توانسته ایم تصویب طرح جداره را بگیریم و الآن هم این پروژه عملا شروع به کار کرده است.

 

طرح مستندسازی خانه های تاریخی

 

مهرابی تصریح کرد: طرح دیگری که جای آن در لار خالی بود بحث مستندسازی خانه های تاریخی بود، بر اساس آماری که ارائه می کنند در لار حدود ۲۰۲ خانه داریم که ثبت نشده اند و غیر از این تعداد، فقط ۸ خانه هستند که ثبت شده اند.

وی خاطرنشان کرد: وظیفه و هدف ما این نیست که این خانه ها را ثبت کنیم، ما کاری را پیگیری می کنیم که ویژگی های آن خانه ها را در قالب یک طرح در اختیار معماران و طراحان قرار دهیم و در سال ۹۸ و ۹۹ پیگیری کردیم که با کمک همکاران مان بتوانیم ۲۰ خانه را که از اولویت و ویژگی های بهتر و بالاتری برخوردار است ثبت کنیم.

 

بازار قیصریه از هر جهت مظلوم واقع شده است، خیلی ها آمدند و رفتند و اتفاق خاصی در این مدت برای بازار نیفتاد

 

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان در مورد بازار قیصریه گفت: موضوع مهمی که دغدغه همه شماست، بحث بازار قیصریه است؛ بازار قیصریه از هر جهت مظلوم واقع شده است، خیلی ها آمدند و رفتند و اتفاق خاصی در این مدت برای بازار نیفتاد، بازاری که به عقیده بسیاری، بیش از هزار سال قدمت دارد.

سلمان مهرابی افزود: بازاری با این قدمت که مادر بسیاری از بازارها به حساب می آید و از آن الگو گرفته اند واقعا مظلوم واقع شده است، هم به جهت تعرضی که در اطراف آن صورت گرفته و بهسازی های غیراصولی و همچنین، از این نظر که بسیاری از کسانی که در این بازار اجاره نشین هستند، به ارزش بازار آگاه نیستند و اقداماتی در این بازار انجام می دهند که سازه آن را دچار مشکل کرده است.

وی تصریح کرد: ما مسیری را از سال ۹۷ شروع کردیم که بتوانیم کمکی به بازار کنیم، جلسات متعددی تشکیل دادیم، از شرکت بازآفرینی دعوت کردیم، آمدند و دیدند، تفاهم نامه ای هم تنظیم کردیم و امضاها را هم گرفتیم، اما متاسفانه در قسمت اوقاف ماند، سه چهار مسئول عوض شد، امضا نکردند و تا امروز به دلیل عدم امضا نتوانسته ایم آن بودجه را کسب کنیم.

 

 

 

 

 

جلسات مرتبط با بافت تاریخی و حتی موضوعات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را در یک خانه تاریخی، به عنوان «خانه گفتمان»، برگزار کنیم

 

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان با اشاره به تشکیل خانه گفتمان اظهار کرد: یک خانه تاریخی را به موضوعات مرتبط با بافت، حتی موضوعات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی اختصاص دهید، شرکت بازآفرینی هم کمک می کند تا بتوانیم جلسات مرتبط با این موضوعات را در آنجا برگزار کنیم و هدفش هم ارتباط بیشتر با فعالان این حوزه است که در کاری که می خواهیم انجام دهیم می تواند بسیار موثر باشد، حتی برای این کار، اطلاعات همه خانه ها را استخراج کرده ایم که تصمیم گیران سریع تر بتوانند این موضوع را حل کنند.

 

عدم همکاری و انسجام ادارات شهر لار برای تحقق یک طرح

 

مهرابی تصریح کرد: شرکت بازآفرینی در مورد طرح اقدام ملی، سهمی را گذاشته بود برای اینکه بشود در بافت قدیم (بافت فرسوده و بافت تاریخی) و همچنین تامین مسکن اقدامات خوبی بیفتد، اما متاسفانه یک سری شرایط داشت که این اتفاقات نیفتاد؛ در واقع، بر اساس بخشنامه ای، به اراضی ای که در اختیار نهادهای دولتی است متوسل شدند که این نهادها، بر اساس قانون، اراضی را با اولویت اعضای خودشان و مابقی برای تامین مسکن سایر واجدین شرایط به ما معرفی کنند؛ مکاتبات و مراجعات مکرر در این موضوع صورت گرفت اما هیچ کدام از نهادها زمین مازاد معرفی نکردند، فقط آموزش و پرورش مدرسه ای را معرفی کرد که آن هم مدیرکل شان یکی دو ماه بعد مخالفت کرد و متاسفانه از این حیث هم نتوانستیم اعتبارات لازم را جذب کنیم، چون نهادهای مختلف سطح شهر لار حاضر نشدند که اراضی مازادشان را معرفی کنند.

 

تسهیلات نوسازی شامل خانه های تاریخی نمی شود

 

وی در مورد تسهیلات نوسازی گفت: عنوان آن مشخص است، یعنی باید خانه را خراب کنند و از نو بسازند، این موضوع شامل خانه های تاریخی نمی شود، بلکه خانه هایی که فاقد ارزش تاریخی هستند، اگر دارای سند باشند و از شهرداری پروانه گرفته باشند، ما آن ها را به ازای تعداد واحدهایی که در پروانه ذکر شده است، به بانک معرفی می کنیم تا بتوانند وام بگیرند.

 

شرایط دریافت وام برای تسهیلات نوسازی

مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی لارستان افزود: وام هم به این صورت است که ۴۰ میلیون تومان به صورت ۹ درصد و ۱۰ میلیون تومان هم از منابع در اختیار بانک است که بانک با همین درصد به آن ها می دهد.

سلمان مهرابی خاطرنشان کرد: وام ودیعه مسکن برای شهر لار، حدود ۳۰ میلیون تومان به صورت ۴ درصد با بازپرداخت ۳۶ ماهه است که در دوران ساخت آن خانه اتفاق می افتد، فقط هم برای افرادی است که خانه شان را خراب کرده اند و می خواهند از نو بسازند؛ البته اگر از سازندگان حرفه ای باشند و پروانه ساخت و ساز داشته باشند، این وام تا حد ۱۸۰ میلیون تومان هم افزایش می یابد و به شخص تعلق می گیرد.

اگر قرار است یک بافت تاریخی در شهر لار داشته باشیم، باید ۲۸ عضو اصلی ستاد بازآفرینی شهرستان پای کار بیایند

 

وی با تاکید بر ضرورت همکاری نهادهای مختلف شهرستان با هم گفت: اگر قرار است یک بافت تاریخی در شهر لار داشته باشیم با یک یا دو عضو و جار زدن اتفاق خاصی نمی افتد، بلکه باید ۲۸ عضو اصلی ستاد پای کار بیایند.